Inspiratie

Column

Stroeve startblokken

Even kort terug in de tijd. In februari 2022 stellen de portefeuillehouders Duurzaamheid de nota Aanpak Biogrondstoffen vast. Opgesteld door collega’s uit onze eigen werkgroep biogrondstoffen,. Maar waar nu te beginnen? Dat bleek niet zo moeilijk. Ons bermgras blijkt bij uitstek laaghangend fruit voor de MRA-overheden om hun tanden in te zetten. Van het maaisel kun je namelijk niet alleen isolatiepanelen maken, maar ook papier en puike compost. Compleet biobased dus. Bovendien is de afzet al geregeld, want onze regio telt een bedrijf dat staat te springen om bermmaaisel.

Al snel na het accorderen van de nota volgde een oproep aan alle MRA-wethouders Openbare Ruimte en Duurzaamheid. ‘Wie doet er mee?’, luidde kort en goed de boodschap.

Lees meer over Stroeve startblokken

Column

Accu- en batterijberg dreigt

De energietransitie voeren we nog te veel met circulaire oogkleppen voor. Het aantal zonnepanelen neemt een grote vlucht. Zelfs de bewoners van de gouden glorie in mijn wijkje, niet echt de duurzame verhoede der natie, beginnen panelen op hun daken te pluggen. Je ziet hoe startsubsidies hun werking doen.

Voor molens geldt min of meer hetzelfde. We bouwen steeds grotere joekels, maar wat doen we ermee als ze straks door ouderdom zijn uitgedraaid? En waar blijven straks de batterijen van al die elektrische auto’s?

Lees meer over Accu- en batterijberg dreigt

Column

Ja maar!

Ja maar! Of: ‘Zou wel willen!’ En dan volgen er een reeks aan argumenten waarom men vooral niet aan de slag gaat met een briljant circulair voorstel. Hoe vaak maakt u dat niet mee? Eerlijk gezegd ik te vaak.

Natuurlijk, er zijn altijd kanttekeningen bij een nieuw voorstel te plaatsen. Kosten die wellicht hoger worden, contracten die het nog niet toelaten of ongewenste neveneffecten die er mogelijk zijn. Vooral veel gehoord: ‘de wet laat het niet toe’. Ook vaak best waar.

Maar toch… Het is toch vooral een kwestie van, ik weet zo snel geen geschikt Nederlands woord, mind set. Geestesgesteldheid wellicht? Klinkt gelijk opeens heel erg. Hoe dan ook, wat ik bedoel is dat je altijd wel argumenten kunt vinden om iets vooral niet te doen. Terwijl je heel goed zou kunnen zeggen: ‘OK, gaan we doen’. We lossen de knelpunten op en accepteren dat niet alles opeens halleluja zal zijn.Lees meer over Ja maar!

Column

Durf te kiezen!

De oproep van Rutger Ekhart rond duurzaam beheer, zie het interview met hem, is mij uit het hart gegrepen. Want alle MRA-gemeenten kunnen vanuit hun duurzaamheidsbeleid inmiddels inspirerende projecten laten zien. Maar met het circulair beheer in de buitenruimte blijft het nog opvallend stil. Het lijkt erop dat beheerders toch nog vooral functioneel ingeregeld zijn. Het moet solide zijn, goedkoop, lang mee gaan, weinig onderhoud vergen en vooral standaard zijn conform het handboek openbare ruimte.

Straatstenen of de verkeerspaal opnieuw gebruiken zijn gelukkig wel al gemeengoed. Maar voor een verdergaande beleid bespeur ik te vaak een ‘ja maar’-gehalte. In de trant van: een duurzame wipkip is te onderhoudsgevoelig, de circulaire stoeptegel verschiet snel van kleur en een zitbank van olifantenpoep blijft bij de geringste regenbui aan iemands achterste plakken. En beseffen wij circulaire goeroes eigenlijk wel de praktische bezwaren die aan niet direct recyclebaar plastic beschoeiingen kleven?

Lees meer over Durf te kiezen!

Column

Toekomstbestendige gebiedsontwikkeling

Het begrip gebiedsontwikkeling ontstond in de jaren ‘90. Ondanks de jeugdigheid van het begrip, zijn we al eeuwenlang bezig met de daarbij horende activiteiten. Van het Plan Zuid dat Berlage in 1914 presenteerde voor de ontwikkeling van het gebied ten zuiden van Amsterdam tot aan de inpoldering van de Zuiderzee en de uit de grond gestampte Vinex-wijken.

Toch leek gebiedsontwikkeling ongeveer tien jaar geleden tot stilstand te komen. De tendens in Nederland was dat Nederland af was. Nederland was een mooi en geordend land waar de ruimte goed was verdeeld. Mede als gevolg van de bankencrisis, de vastgoedcrisis en de eurocrisis lag de aanpak op zijn gat. Vandaag de dag is gebiedsontwikkeling echter relevanter dan ooit. Zo stelde het PBL in haar rapport ‘Grote opgaven in een beperkte ruimte’ dat we nu voor een aantal urgente maatschappelijke opgaven staan die een grote ruimtelijke impact (zullen) hebben.

Lees meer over Toekomstbestendige gebiedsontwikkeling

Column

Verbindend netwerk

Verduurzamen kent vele gezichten, een ‘wicked problem’ in een notendop. Te meer daar het thema duurzaamheid veel andere thema’s raakt. Daardoor kent iedere individuele uitdaging een overtal van deeloplossingen die zonder elkaar geen vruchten afwerpen. Dit betekent dat, om echt te verduurzamen, er een verbindend netwerk moet zijn.

Eind april heb ik vanuit mijn rol binnen de uitvoeringslijn Aanpak materiaalstromen twee bijeenkomsten georganiseerd over de hoogwaardige verwerking van groene reststromen, één gericht op maaisel en één gericht op GFT.

Vooral maaisel is een onderwerp waar ik tot voorkort nog nooit mijn hoofd over had gebroken. Des te meer heeft het mij verbaasd wat voor kansen het biedt. Gemaaid gras blijft namelijk liggen en zorgt voor een daling van de kwaliteit van natuur, wat een negatief effect heeft op biodiversiteit. Daar komt bij dat deze ‘grondstoffenstroom veelal wordt verbrand.

Lees meer over Verbindend netwerk

Column

Spannende tijden

We leven in spannende tijden. De klimaatrapporten van het IPCC laten ons steeds indringender zien hoe zorgwekkend onze situatie is. Daar komt bij dat de oorlog in Oekraïne, behalve voor diepe menselijke tragedies, zorgt voor wereldwijde schokken op de energiemarkt.

Enerzijds kunnen de actuele ontwikkelingen een impuls geven aan de energietransitie. Zo is de explosieve ontwikkeling van de energieprijzen misschien nu toch de stimulans om de energiebesparing krachtig op te pakken. Dat dit nodig is blijkt uit het feit dat investeringen in energiebesparing met korte terugverdientijden slechts mondjesmaat worden gedaan en wetgeving die al decennia bestaat te vaak niet wordt nageleefd. Het initiatief van het college van Amsterdam om in een jaar tijd 15% minder gas te gaan gebruiken is een mooie poging om daarin verandering te brengen.

Anderzijds is het zorgelijk dat de stijging van de energieprijzen de problematiek van de energiearmoede vergroot, met name voor de toch al kwetsbaren in onze samenleving. Ook dit dwingt overheden tot adequaat opereren.

Lees meer over Spannende tijden

Column

Beroepskeuze

De laatste stukjes gegrilde mammoet waren verorberd, de groente-notenmix werd opgediend. Rondom de nederzetting waren wat vuren gemaakt om eventuele sabeltandtijgers op afstand te houden. Hadjoez keek vanaf de zandheuvel langs de prehistorische Eembedding naar de sterrenhemel.

‘Mam, ik wil graag een experiment doen.’
Leuk, waarmee?
‘Met de aanbouw van de schuur. Ik wil kijken of we met natuurlijke materialen een schuur kunnen neerzetten die we later kunnen hergebruiken. En dan keer op keer, als in een soort cirkel.’
Maar jongen, dat doen wij toch al generaties zo? We maken de wanden van leem, met klei uit de tuin en zand uit de rivier. We halen boomstammen uit het bos, het dak is van riet en we isoleren met gras en mos.
‘Maar hoe weet je nou van tevoren of dat wel werkt?’

Lees meer over Beroepskeuze

Column

Muren en plafonds

De werkelijke impact van COVID-19 laat zich nog raden. Maar een voorproefje is het thuiswerken, tussen vier muren. Het is een klein persoonlijk offer om een onzichtbaar virus te beteugelen. Vanuit die veilige werkruimte werk ik mee aan een plafond, om een andere onzichtbare vijand te beteugelen: CO₂.

Het warmtevraagstuk speelt hier een sleutelrol en is in Zaanstad opgestart in 2008/2009. In die tijd waren de ogen nog gericht op industriële restwarmte. Het appel van het Ministerie van EZK in 2018 aan de 200 grootgebruikers om geen Gronings gas te gebruiken is een wake-up-call: de industrie is geen bron van restwarmte, maar vooral een hele grote klant van duurzame energie.

Lees meer over Muren en plafonds

Column

Benut iedere vierkante meter maximaal

De concept-RES van de regio Noord-Holland Zuid is afgelopen week gepubliceerd. Een samenbundeling van kansen en mogelijkheden binnen een veelzijdige regio.

De regio Noord-Holland Zuid verdient met het tot stand brengen van de concept-RES een groot compliment. Waarom? Iedere vierkante meter kan zonder twijfel minstens drie keer worden gebruikt. Dat we in deze complexe grootstedelijke omgeving in staat zijn om mogelijkheden te vinden voor het opwekken van hernieuwbare energie en een eerste aanzet kunnen doen voor het vinden van warmte-oplossingen is een mooie prestatie. Temeer omdat de 29 gemeenten, de drie waterschappen en de provincie een balans hebben kunnen vinden waar we met z’n alle achter staan.

Lees meer over Benut iedere vierkante meter maximaal

Column

Loket als vliegwiel

Regelmatig horen we de klacht van een ondernemer dat een beloftevol circulair initiatief strandt op bestaande wet- en regelgeving. De ervaring leert dat het in veel gevallen gaat om  onbekendheid met de materie. Maar ook dán is het van belang om ondernemers die obstakels ervaren de helpende hand te bieden.

Om die reden ben ik blij dat we onlangs vanuit metropoolverband de kennis en kunde op het gebied van zowel het beleid als de praktijk hebben gebundeld in het Platform Wet- en Regelgeving. Dit bestaat uit vertegenwoordigers van de provincies Noord-Holland en Flevoland, de omgevingsdiensten en het Rijk. Doel is om op een laagdrempelig manier circulaire ondernemers die ergens tegenaan lopen de weg te wijzen. Ook willen we ervoor zorgen dat klachten niet tussen wal en schip terechtkomen. Problemen die ondernemers ervaren, kunnen zij bij ons rechtstreeks kenbaar maken via een reactieformulier. Zo willen we ervoor zorgen dat klachten bij de juiste overheid afgehandeld worden. Het platform is beschikbaar voor ondernemers uit alle gemeenten van Flevoland en Noord-Holland.

Lees meer over Loket als vliegwiel

Column

Welke weg neem jij naar circulair inkopen?

Circulair? Ja! Het is hoog tijd om anders tegen spullen en mensen aan te kijken: alles en iedereen bezit grondstoffen of kapitaal. Dus: geen afval, geen uitval en geen CO2-emissies.

Fietsend naar mijn werk, bedenk ik dat iedereen te maken heeft met spullen die ooit zijn ingekocht: de weg waarover je fietst richting huis, je kopje koffie om wakker te worden, je lunch met collega’s waarbij je over je weekend vertelt, de pen die je altijd ergens laat liggen. Maar inkoop gaat ook over mensen. Ik denk bijvoorbeeld aan de schoonmakers die ervoor zorgen dat wij een frisse werkomgeving hebben. Hoe zorgen we ervoor dat het in 2030 heel normaal is dat al die producten en diensten 100% circulair zijn ingekocht?

Inkopers kunnen stimuleren dat we anders gaan leven en op een andere manier met onze spullen omgaan. Hoe dat precies moet, is nog best ingewikkeld, want…Lees meer over Welke weg neem jij naar circulair inkopen?