Het begrip gebiedsontwikkeling ontstond in de jaren ‘90. Ondanks de jeugdigheid van het begrip, zijn we al eeuwenlang bezig met de daarbij horende activiteiten. Van het Plan Zuid dat Berlage in 1914 presenteerde voor de ontwikkeling van het gebied ten zuiden van Amsterdam tot aan de inpoldering van de Zuiderzee en de uit de grond gestampte Vinex-wijken.
Toch leek gebiedsontwikkeling ongeveer tien jaar geleden tot stilstand te komen. De tendens in Nederland was dat Nederland af was. Nederland was een mooi en geordend land waar de ruimte goed was verdeeld. Mede als gevolg van de bankencrisis, de vastgoedcrisis en de eurocrisis lag de aanpak op zijn gat. Vandaag de dag is gebiedsontwikkeling echter relevanter dan ooit. Zo stelde het PBL in haar rapport ‘Grote opgaven in een beperkte ruimte’ dat we nu voor een aantal urgente maatschappelijke opgaven staan die een grote ruimtelijke impact (zullen) hebben.
Terecht, denk alleen maar aan de effecten van klimaatverandering zoals een zeespiegelstijging en periodes van droogte, afgewisseld met extreme regenval. Daar komt bij dat we voor de opgave staan om in 2050 klimaatneutraal te zijn en een volledig circulaire economie te hebben. Dit vergt ruimte voor onder andere windmolens, zonnepanelen en circulaire bedrijvigheid. Daarnaast wacht ons een enorme bouwopgave en zullen we steden en plekken in Nederland goed bereikbaar moeten houden. Denk ook aan het versterken van onze biodiversiteit, het behoud van ons landschap en de vitaliteit van onze landbouw. Stuk voor stuk voorbeelden van grote, ingewikkelde en urgente opgaven, die allen veel ruimte vragen. Meer ruimte dan beschikbaar is in Nederland.
Het is evident dat Nederland nog niet af is. Toekomstbestendige gebiedsontwikkeling is noodzakelijk om de ruimtelijke impact van deze opgaven in goede banen te leiden. Echter, wat is toekomstbestendigheid en hoe neem je dat inhoudelijk en procesmatig mee in de gebiedsontwikkeling? Vanuit de MRA zullen we in goed overleg met alle partners een kader opstellen over toekomstbestendige gebiedsontwikkeling. Hierinzal het begrip theoretisch en praktisch zal worden uitgediept. Verwachting is dat we dit kader in 2023 kunnen presenteren. We zullen u op de hoogte houden van de vorderingen.
Jelle Buikema,
junior projectmanager C-creators