Hoe stampen we op grote schaal houten nieuwbouwwoningen uit de grond? In de Metropoolregio Amsterdam is een Green Deal opgetuigd om vanaf 2025 jaarlijks 3400 woningen van hout te bouwen. Welke lessen zijn tot nu toe te trekken?
In 2025 wordt één op de vijf nieuwe woningen in de Metropoolregio Amsterdam (MRA) gebouwd van hout. Punt. Dat is de inzet van Lex Brans, bouwambassadeur van de provincie Noord-Holland op circulairebouweconomie.nl. Brans is verantwoordelijk voor het onderdeel Nieuwbouw van de Green Deal waartoe de bestuurders in de MRA in november besloten.
De ambitieuze doelstelling om zo’n 3400 nieuwe houten woningen per jaar te bouwen leidde tot veel kritische opmerkingen van ambtenaren, vertelt Brans. ‘Dat is heel begrijpelijk. De overheid heeft de neiging om eerst alles tot in detail uit te zoeken, zekerheden te halen, risico’s in kaart te brengen. We wilden daarom niet eerst allerlei hindernissen inventariseren en dan voorzichtig starten met een paar pilots, maar juist van bovenaf een doel stellen en dan zien wat er voor nodig is om het te bereiken,’ verklaart hij zijn aanpak. ‘Het is enorm bevrijdend om andersom te denken. We hebben haast. Denk positief. Het kan.’
Gideonsbende
Brans heeft een ‘gideonsbende’ van zo’n honderd man in Noord-Holland waarmee hij bouwprocessen probeert te versnellen. Of het nu gaat om inspraakprocedures, planologische besluitvorming of aanbestedingsprocessen. Zijn wapen daarbij is overtuigingskracht, vertelt hij. Wat de Green Deal houten nieuwbouw betreft was de eerste stap om de bestuurders in de MRA achter zijn ideeën te krijgen: ‘Dat doe je door te vragen of zij het met het principe eens zijn en door tegelijk aan de markt te vragen of ze daar een goed gevoel bij hebben.’ En dat is meteen een belangrijke les: ‘Circulair bouwen moet je willen, het is een no-brainer en daarmee een bestuurlijk vraagstuk. Als bestuurders niet willen, gaat het niet door.’
Omgaan met problemen
Om de gang erin te houden, moet je je ook niet laten afleiden door details, vindt Brans. ‘Bijvoorbeeld de regelgeving rond hout die best moeilijk is. Dan moet je niet zeggen “het kan niet want de bouwvoorschriften staan het niet toe”, maar het juist zo snel mogelijk wél regelen. Solving the problem by ignoring it, zag ik eens iemand zeggen in een documentaire over een probleem bij de lancering van Apollo 14. Ondanks een lek in een brandstoftank werd toch vier minuten voor de start besloten tot lancering. En zo is het vaak: er zijn zoveel facetten dat er altijd wel een probleem te vinden is. De vraag luidt dan: is dat hét probleem?’
Versnelling bereik je ook door overheid, markt en wetenschap vanaf de start gezamenlijk aan tafel te hebben, en niet één voor één, zegt Brans. ‘Zet je iedereen bij elkaar, dan wordt het een gezamenlijk probleem, en dat schroeft het tempo enorm op.’
Minder bouwverkeer
De werkwijze van Brans en zijn team wordt dus gedreven door inspiratie en kansen zien. Een bezoek aan een houtbouwfabriek in de Noordoostpolder triggerde Brans’ denkproces over hout als bouwmateriaal. Daar zag hij hoe houten modules in een fabriek worden geproduceerd die later op de bouwplaats in elkaar kunnen worden gezet tot een woning. Brans: ‘Traditioneel breng je als het ware een fabriek naar de bouwplaats, nu assembleer je op de bouwplaats alleen nog maar de prefab-elementen. Dat scheelt enorm in bouwverkeer. Voor een gemiddelde woning heb je dan honderd vrachtwagens nodig in plaats van de gebruikelijke zeshonderd.’
Lees verder op circulairebouweconomie.nl >
MRA pakt uit met houten nieuwbouw: geen pilots, maar grote plannen