Als eerste regio van het land werkt de Metropoolregio Amsterdam (MRA) met een materialenpaspoort. De naam is raak gekozen. “Het paspoort geeft identiteit aan afvalmaterialen”, vertelt gangmaker Pablo van den Bosch enthousiast. Recent is daar een nieuwe dimensie aan toegevoegd. “Alle informatie uit de individuele materialenpaspoorten komt voortaan samen in het omgevingsregister. Dit biedt in één oogopslag inzicht in het totale aanbod aan herbruikbaar materiaal. Daarmee vormt het register de springplank om materialen opnieuw in te zetten in onze economie.”
Een gebouw is als een menselijk lichaam. Het bestaat uit talloze onderdelen die samengevoegd een eenheid vormen. Maar losse elementen zoals een hart, nier of netvlies zijn herbruikbaar in een ander lichaam. Hetzelfde kun je doen met de losse onderdelen van een gebouw, mits je weet wat er in zit. “Dáárin voorziet het materialenpaspoort”, legt Pablo van den Bosch, directeur Madaster, uit. “Dit instrument registreert alle toegepaste materialen en producten van een object. Dat kan een gebouw zijn, maar ook een brug of straatmeubilair. Met het paspoort geef je identiteit aan alle afzonderlijke onderdelen. Dit maakt het stukken eenvoudiger om ze opnieuw in te zetten in onze economie.”
Overzichtelijk en veilig
Het idee voor het omgevingsregister is voortgekomen vanuit een initiatief van de MRA en de Amsterdam Economic Board om de Amsterdam Data Exchange, kortweg AMdEX, te realiseren. “Dit is een datamarkt van gegevens die je gebruikt om de inrichting van onze samenleving te verbeteren.” Het omgevingsregister gaat deel uitmaken van AMdEX, dat zo is opgezet dat er rekening wordt gehouden met privacy en eigendomsrechten. Dus: data delen met anderen, maar zélf in control blijven. Dat kan betrekking hebben op bijvoorbeeld zorg of veiligheid, maar ook op materialen. “Met het oog op dit laatste hebben we het omgevingsregister ontwikkeld. Hierin komen alle data van de materialenpaspoorten van de MRA-partners samen. Denk aan informatie over de gebruikte kabels en leidingen of over waar een huis, kantoor of viaduct van is gemaakt.”
Amsterdam onderzoekt hoe alle informatie over
de bruggen aan het register toe te voegen is’
Lancering
De eerste materialenpaspoorten zijn inmiddels opgenomen in het register. “Wil het echt gaan werken, dan moet het register nu verder gevuld worden. En wel op zo’n manier dat wordt ingespeeld op de wensen ten aanzien van het gebruik in de praktijk van alledag. Met het oog hierop roep ik alle MRA-partners op met ons mee te denken over de opzet van het register. Plus er daadwerkelijk data aan te koppelen.” Het is de bedoeling dat eind dit jaar de eerste opzet beschikbaar is. “Dat maakt het voor iedereen concreet. Vervolgens willen we het register verder uitbouwen en rond de zomer klaar hebben.” De eerste reacties zijn positief. “Zo is de gemeente Amsterdam aan het onderzoeken hoe alle informatie over de bruggen in de stad aan het register toe te voegen is.”
Hobbels
Dat neemt niet weg dat er nog een paar hobbels te nemen zijn. “Wil het systeem geolied werken, dan dient alle informatie over de materialen op orde te zijn. Bij nieuwbouw is dat relatief gemakkelijk, maar hoe kom je erachter welke materialen er in een bestaand gebouw zitten? Het kan best lastig en prijzig zijn om te achterhalen welke soorten stenen en staal er allemaal gebruikt zijn. Ik raad aan om de registratie daarvan op te pakken wanneer je een gebouw koopt of gaat verbouwen. Dat zijn geschikte momenten om te werken aan die registratie.”
Ander aandachtspunt zijn de kostbare materialen die in een gebouw of brug zijn verwerkt. “De Berlagebrug vind ik daar een mooi voorbeeld van. Op die brug staan prachtige lantaarnpalen en die zijn voorzien van een laagje bladgoud. Stel je voor dat iemand weet waar zich kostbare materialen bevinden? Die informatie wil je niet zomaar met iedereen delen. Dit kan dus een drempel zijn om mee te doen.” Toch hoeft men daar niet bang voor te zijn. “Iedereen zit zelf aan het roer en bepaalt welke informatie wel of niet gedeeld mag worden. Maar door de opname in het register ben je er wel van verzekerd dat de informatie niet verloren gaat.”
Doe mee!
De MRA heeft de omslag naar een circulaire economie hoog op de agenda staan. Het omgevingsregister is in de ogen van Van den Bosch een onmisbaar instrument om de ambities waar te maken. “Maak daarom gebruik van deze nieuwe mogelijkheid”, luidt zijn oproep aan de partners. “De MRA is een regio met een hoog duurzaamheidsbesef. Er wordt op dit gebied veel gefaciliteerd en er worden grote stappen gezet. Het enige wat weleens ontbreekt is het besef hiervan. Daar mag men best trots op zijn.”