Jolein Baidenmann nam onlangs afscheid als grondstoffenregisseur van de Metropoolregio Amsterdam (MRA). Rode draad in deze positie is het stimuleren van de circulaire samenwerking tussen de gemeenten en provincies. “Steeds voorop lopen en draagvlak zoeken voor die vernieuwing bij het bereiken van een circulaire economie. Dát vat de kern van mijn werk samen.”
De overheden in de MRA willen met elkaar samenwerken in de omslag naar een circulaire economie. Bijvoorbeeld door circulair in te kopen en belemmeringen voor circulaire vooruitgang weg te nemen. Als grondstoffenregisseur is Jolein Baidenmann erin geslaagd de MRA-partners meer en meer meters op dit gebied te laten maken. De verbeterde samenwerking op circulair gebied ging niet zonder slag of stoot, vertelt ze terugkijkend. “Iedere gemeente heeft een eigen belang en een eigen startpositie. Het is de kunst om te kijken waar de gemeenschappelijkheid zit om in MRA-verband op te pakken.”
Van idee naar activiteit
Met name op het gebied van het stimuleren van inkoop van circulaire producten voor de eigen gemeente bleek veel animo. Ook voor het thema circulair bouwen en slopen kreeg Jolein de handen op elkaar. “Op die terreinen hebben we innovatieve stappen gezet. Zo is een rekenmodel ontwikkeld voor de berekening van de hoeveelheid en waarde van bouwmaterialen. Van belang in dit verband is ook het driejarige Regionaal Programma Cirkelstad, waarbij overheden en bedrijven samen gaan leren via hun eigen woningbouwprojecten.” Jolein heeft in haar rol als grondstoffenregisseur op die thema’s projecten ontwikkeld en betrokken bestuurders en ambtenaren hiervoor proberen te enthousiasmeren. “De afgelopen jaren hebben we een enorme aanwas van geïnteresseerde ambtenaren gezien, die actief mee willen doen in de werkgroepen. Dan zie je dat je werk zinvol is en ook collega’s kan ontzorgen. De MRA-samenwerking heeft echt een behoorlijke impuls gekregen.”
‘Inkoopmacht is een heel concreet middel om de
circulaire economie dichterbij te brengen’
Roadmap Circulair Inkopen
Tot haar vreugde viel al dit zaaien op vruchtbare MRA-grond, met als gevolg dat de resultaten van haar inspanningen inmiddels zichtbaar zijn. “Ik ben een vernieuwer en ik heb gezien dat dat ook in de genen van de meeste van mijn MRA-collega’s zit. Men wil vooruit en dat maakt het samen stappen zetten niet alleen een bevredigend, maar ook heel leuk en inspirerend.” Jolein is met name trots op de Roadmap Circulair Inkopen. “Dat is een concreet stappenplan voor de MRA-partners om in hun eigen organisatie de overstap te maken naar circulair inkopen. Het is een heel praktisch naslagwerk, met allerlei voorbeelden en instrumenten die je kunt overnemen. Op die manier nemen we de MRA-partners echt bij de hand, ook als het gaat om het verkrijgen van draagvlak hiervoor binnen de eigen organisatie. De manier waarop dit is opgepakt, vind ik echt een prachtig succes van de samenwerking binnen de MRA op dit thema. Overigens is de Roadmap onlangs in het Engels vertaald. Dit betekent dat onze aanpak nu ook overheden in Europa overheden verder kan helpen. Er was echt vraag naar die Engelse versie.”
Jolein Baidenmann: “Met het materialenpaspoort hebben we gemeenten echt een stap verder geholpen”
Nulmeting
Aan de roadmap is een meetmethodiek gekoppeld waarmee de voortgang is te volgen. Het ziet er naar uit dat dit jaar de eerste nulmeting kan plaatsvinden. “Dan weten we waar we staan met circulair inkopen en in hoeverre we onze processen op orde hebben. Daarmee biedt de meting een mooi overzicht van de stand van zaken om van daaruit door te groeien.” De lat ligt hoog. “Ultieme doel is 100% circulaire inkoop, met als tussenstappen 10% in 2022 en 50% in 2025.” De grondstoffenregisseur merkt dat het onderwerp leeft. “Voor overheden is de inkoopmacht een zeer concreet middel om zelf invloed uit te oefenen op de totstandbrenging van een circulaire economie. Dat merk ik aan de motivatie om hiermee aan de slag te gaan.”
Materialenpaspoort
De voortgang die is geboekt met het traject Materialenpaspoorten is een ander opvallend resultaat. “Doel hiervan is om meer gebruik te maken van bestaand bouwmateriaal bij nieuwbouw en renovatie. Het paspoort geeft inzicht in de materialen van een gebouw en in de waarde hiervan.” Dit inzicht komt volgens haar goed van pas op een moment dat er plannen zijn voor bouw, renovatie of sloop. “Het is belangrijk dat je registreert wat je hebt, want pas dán kun je er echt mee aan de slag. In het traject ontzorgen we de gemeenten ook met de communicatie. En krijgen de bestuurders een oorkonde uitgereikt. Het blijft belangrijk om aan iedereen te laten zien wat er gebeurt.” Het is een succesvol project, waarvoor binnenkort de afsluitende bijeenkomst plaatsvindt. “Daar zal blijken dat we gemeenten op het gebied van circulair bouwen en slopen met dit paspoort echt een stap verder hebben geholpen.”
Grondstoffenmakelaar
Jolein gaat de MRA nu verlaten en als programmamanager bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat aan de slag. Ze wil dit niet doen zonder een advies achter te laten. “Blijf groot denken. Met het oog hierop wil ik mijn collega’s in de regio sterk adviseren in te zetten op een verdergaande publiek-private samenwerking op het gebied van afvalverwerking. Idealiter werk je daarbij toe naar een grondstoffenalliantie, waarbij de bestaande afvalinzamelaars en verwerkers met de gemeenten tot een coalitie komen. Een centrale organisatie in de regio, die verantwoordelijk is voor de grondstoffenrotonde. Wellicht is het zelfs mogelijk om bewoners hier aandelen in te geven of ook bewonersinitiatieven mee te nemen. Dat opent de weg naar een systeemverandering met betrekking tot hoe we kijken en omgaan met ons afval en onze grondstoffen.”